Herstelling in drie delen
‘Idealen moet je hebben ook al zijn ze vooralsnog onbereikbaar.
Je hebt de plicht bescheiden te blijven en het recht om trots te zijn'
Albert van der Lugt, initiatiefnemer en oprichter van stichting Herstelling
I. De beginjaren: uitvoerder re-integratie jongeren: 1996 -2005
Hoe het ooit begon
1996. Oprichting van de stichting Herstelling in samenwerking met gemeentelijk Dienst Maatwerk en Provincie Noord Holland in kader van uitvoering van de toenmalige JeugdWerkGrantie (JWG) wet.
Een bijzonder werkgelegenheidsproject was geboren. Het idee: werken en leren op gebouwd cultureel erfgoed: de forten van De Stelling van Amsterdam. De forten stonden leeg en lagen in een verwilderd landschap buiten de stad. Onderhoud was hard nodig. De forten waren uitstek een geschikte omgeving voor de beoogde doelgroep om werkervaring op te doen onder deskundige begeleiding. Werken aan werknemersvaardigheden en eerste stappen op weg naar een vak. Het eerste fort waarop werd gewerkt was Fort Abcoude, een fort uit 1885. De forten zelf waren eigendom van verschillende gemeentes, Natuurmonumenten, Defensie en Landschapsbeheer. Bekijk hier een korte film over de methodiek Herstelling
De deelnemers
De deelnemers waren aanvankelijk schoolverlaters die in het kader van de JWG en later de Wet Inschakeling Werkzoekenden (WIW) eenvoudige onderhoudswerkzaamheden op de forten uitvoerden met als doel verder verval van de bouwwerken tegen te gaan. De werkzaamheden bevatten: onderhoud van het zwaar verwilderde groen, graafwerk, herstel bestrating en simpel metsel-, timmer- schilder- en dakdekwerk. Later werden ook metalen onderdelen van de forten in de eigen werkplaats van Herstelling geconserveerd, hetgeen gebeurde onder toezicht van de provinciale monumentendienst en de stichting de Stelling van Amsterdam.
Erkend leerwerkbedrijf
Herstelling kreeg na verloop van tijd een officiële erkenning als leerwerkbedrijf (bouw/metaal /elektrotechniek /dakdekken) en werd daardoor een volwaardig voortraject voor diverse beroepsopleidingen. Deelnemers kregen een arbeidsovereenkomst met minimumloon en volledige reiskostenvergoeding.
Aandacht voor maatschappelijke vraagstukken
Leren werken vormde het fundament van de methodische aanpak maar tegelijkertijd was er aandacht voor maatschappelijke vraagstukken, waaronder het antisemitisme dat zich ook manifesteerde. Bezoeken aan het Verzetsmuseum in Amsterdam, Kamp Westerbork (waar ook onderhoud werd verricht) en concentratiekamp Neuengamme in Duitsland waren onderdeel van het programma van Herstelling.
Hoog bezoek
Werken en leren op gebouwd cultureel erfgoed zoals de forten van de Stelling van Amsterdam bleek een aanpak te zijn waarvoor veel belangstelling was. Zo bezocht Koningin Beatrix in gezelschap van burgemeester Cohen in 2005 het project. Ook diverse verantwoordelijke ministers, staatssecretarissen, wethouders en Kamerleden kwamen op bezoek. Tijdens het staatsbezoek van het koninklijk echtpaar van Zweden - dat in het teken stond van de arbeidsmarkt – brachten zij een bezoek aan de deelnemers op Fort Kudelstaart.
II. Samenwerking met DWI Amsterdam: 2005 -2015
Stichting Herstelling en activiteiten gemeente Amsterdam
In 2005 fuseerde Amsterdamse Sociale Dienst, de Dienst Maatwerk Amsterdam en de zelfstandige onderneming NV Werk hetgeen leidde tot de nieuwe Dienst Werk en Inkomen (DWI). De nieuwe dienst betekent dat de stichting afscheid nam van haar uitvoerende taken, die worden uiteindelijk overgenomen door een nieuwe organisatieonderdeel van DWI: Werkbedrijf Herstelling. Naast werken en leren op de forten worden door Werkbedrijf Herstelling met wisselend succes ook nieuwe activiteiten ontwikkeld in de haven, glastuinbouw, horeca en onderhoud, waarbij de doelgroep van jongeren werd verbreed naar alle Amsterdammers met uitkering.
Koninklijke onderscheiding
Albert van de Lugt - initiatiefnemer en aanjager van de activiteiten van stichting Herstelling en inmiddels met pensioen wordt geridderd in de Orde van Oranje Nassau door de Amsterdamse burgemeester Cohen als dank voor zijn verdiensten, inzet en betrokkenheid bij de reintegratie van jongeren door Herstelling.
Internationale activiteiten
DWI Amsterdam neemt de uitvoering weliswaar over, maar de stichting Herstelling blijft in de periode 2005 – 2015 aan DWI verbonden als eigenaar en ontwikkelaar van de methode Herstelling en als partner in internationale samenwerking in Suriname en Curacao. In Suriname onder andere een project op fort Nieuw-Amsterdam voor jeugdige delinquenten en werkte we nauw samen met de Surinaamse stichting Arbeidsmobilisatie en Ontwikkeling (SAO). In Curacao werd nauw samengewerkt met de Koninklijke Marine die al sinds jaar en dag intensief samenwerkt met de Curaçaose overheid in het opleiden van problematische jongeren. Van 2012 hebben de stichting Herstelling, de gemeente Amsterdam en Curaçaose partners met succes samengewerkt op Fort Beekenburg, een verdedigingswerk uit 1703, net buiten Willemstad.
Ruim tien jaar geleden initieerde wijlen burgemeester van de Laan de zogenaamde Top 600.
Aanleiding vormde de dodelijke overval op een juwelier het dieptepunt in een periode waarin ‘High Impact Crime’ (HIC) delicten zoals woninginbraken, straatroven met ernstig geweld en zware bedreigingen de regio Amsterdam teisterden. Voor burgemeester Eberhard van der Laan was daarmee de maat vol. Het besef ontstond dat veelplegers met complexe problematiek op bijna alle leefgebieden te maken hebben met veel organisaties. Van reclassering tot schuldhulpverlening en van het Openbaar Ministerie (OM) tot jeugdbescherming. Reguliere trajecten gericht om jongeren (ook die van Werkbedrijf Herstelling zelf) schoten ook te kort en dus werd een apart programma ontwikkeld. Stichting Herstelling heeft in opdracht van de gemeente Amsterdam in de opzet en uitwerking van de Amsterdamse Top 600 aanpak onder de noemer 'Vinkebrug' een pioniersrol vervuld. De ontwikkelde methode en bijbehorend traject zijn vernoemd naar boerderij de ‘De Vinkebrug’ onder de rook van Schiphol waar de eerste trajecten op locatie zijn begonnen. Herstelling heeft de methode werkenderwijs – voortbouwend op haar ervaring uit het verleden - doorontwikkeld.
Einde samenwerking DWI Amsterdam
In 2015 komt aan eind de samenwerking tussen DWI Amsterdam en de stichting Herstelling. Tegen de achtergrond van een nieuwe politieke koers, een nieuwe reorganisatie van DWI, een nieuwe directie en een heftige discussies rondom de introductie van de nieuwe Participatiewet - waaronder de discussie over nut en noodzaak van trajecten met een verplichtend karakter ('dwangarbeid' volgens sommigen) - wordt Werkbedrijf Herstelling uiteindelijk opgeheven. Nieuwe tijden waarbij. Aan bijna 20 jaar werken en leren op de forten van de Stelling Amsterdam met Amsterdamse deelnemers en vergelijkbare trajecten komt zodoende een einde. De facto geldt hetzelfde voor de samenwerking tussen de stichting Herstelling en de gemeente Amsterdam. Stichting Herstelling gaat als eigenaar van de methodiek Herstelling en Vinkebrug verder.
III. Verder als Herstelling met nieuwe focus: 2015 - heden
Stichting Herstelling inmiddels gevestigd op Fort Penningsveer in de Haarlemmerliede gaat als eigenaar van de methodiek verder en richt de blik ook buiten Amsterdam met activiteiten rondom de begeleiding en re-integratie van mensen die bekend zijn bij instanties wegens overlast, criminele activiteiten en/of gedragsproblematiek. Centraal daarbij staat de methodiek ontwikkelt op de Vinkebrug en de begeleiding van jongeren met het ‘sociaal profiel Top 600’ door hulpverleners die allen bij het Korps Mariniers hun sporen hebben verdiend. Daarnaast geven we trainingen aan professionals en hebben we nieuwe trajecten ontwikkeld met als meest tot en een tot de verbeelding sprekende opleiding tot beroepsduiker in samenwerking met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
